ՎԱԿՈՒՈՒՄԱՅԻՆ ՍՈՒՐՃ / ԳԱԲԵՏ
Սրճային ալքիմիա
Վակուումային Սուրճի կամ, այլ կերպ ասած, Սիֆոնային Սուրճի ագրեգատով պատրաստված սուրճն ունի յուրահատուկ “նուրբ և փափուկ” համ և բարձր է գնահատվում իսկական սուրճի սիրահարների կողմից: Վակուումային Սուրճի պատրաստումը իսկական տեսարան է:
Վակուումային Սուրճի ագրեգատն իրենից ներկայացնում է իրար վրա կանգնած երկու սիֆոն` միացված խողովակով: Տակի տարայի մեջ կիսով չափ լցվում է ջուր, իսկ վերևինի մեջ` աղացած սուրճ: Այնուհետև սրճեփը դրվում է տաքացուցիչի վրա, որպես կանոն` սպիրտայրոցի: Ջրի տաքացմանը զուգընթաց ներքևի տարայի մեջ առկա օդը սկսում է տաքանալ և ընդարձակվել: Տաքացած օդի ճնշման տակ եռացող ջուրը միացնող խողովակի միջով բարձրանում է դեպի վերին տարա` թրմելով նրանում եղած սուրճը: Այնուհետև կրակն անջատվում է: Ներքևի տարայի օդը սառչում է և փոքրանում ծավալով, ինչը ստեղծում է բացասական ճնշում, կամ այսպես ասած, վակուում և վերևի տարայից սուրճը հոսում է դեպի ներքևի տարա` առանձնանալով սուրճի նստվածքից:
Սուրճի պատրասման այս եղանակի իրական հեղինակը ճշգրտորեն հայտնի չէ: Սակայն նմանատիպ սարքավորման առաջին պատենտը ստացել է Լյոեֆֆ ազգանունով մի գերմանացի Բեռլինում 1830-ականներին: Ֆրանսիացի Լուի Գաբեն կատարելագործեց այդ սարքավորումը` ստանալով պատենտ 1844 թվականին իր նախագծի համար: Այդ ժամանկներում անմիջապես հյուրերի աչքի առաջ հանդիսավոր կերպով պատրաստվող սուրճը մեծ ճանաչում ձեռք բերեց և անվանվեց նաև “Գաբետ”` ի պատիվ նրա ստեղծողի:
Վակուումային Սուրճի պատրաստման տարբեր նախագծեր կային Վիկտորյան դարաշրջանում` յուրաքանչյուրն իր առանձնահատկություններով: Սակայն դրանք բոլորն էլ ունեին մեկ ընդհանուր թերություն` դրանք բոլորն էլ պատրաստված էին սովորական ապակուց, քանզի ջերմակայուն ապակին դեռ այդ ժամանակ հայտնագործված չէր: Սուրճը պատրաստելիս և հարմարանքի կտորները լվանալիս հաճախ սրճեփը կոտրվում էր ինչը նրան դարձրեց ոչ կիրառական: Էլեկտրական ավտոմատ սրճեփների ի հայտ գալուց հետո այս սրճեփները գրեթե ամբողջությամբ դուրս եկան գործածությունից, թեև շարունակում են բարձր գնահատվել ոլորտի էքսպերտների կողմից` ստացվող սուրճի յուրահատուկ համային հատկանիշների համար:
1. Ջուրը լցնել ներքևի սիֆոնի մեջ
2. Այրել սպիրտայրոցը միջին ուժգնության կրակով
3. Տեղադրել կրակը ներքևի սիֆոնի տակ
4. Տեղադրել ֆիլտրը վերևի սիֆոնի մեջ
5. Ստուգել և համոզվել, որ ֆիլտրը ճիշտ է տեղադրված և “արանքներ” չկան
6. Ջրի եռալուն պես վերևի սիֆոնը տեղադրել ներքևի սիֆոնի վրա համապատասխան ձևով
7. Թուլացնել կրակի ուժգնությունը
8. Սպասել մինչև ջուրը ներքևի սիֆոնից բարձրանա դեպի վերևի սիֆոն
9. Ավելացնել աղացված սուրճը
10. Դանդաղ խառնել սուրճը 10 անգամ
11. Սպասել 1.5-2 րոպե
12. Կրկին դանդաղ խառնել սուրճը ևս 5 անգամ
13. Անջատել կրակը
14. Սպասել մինչև վերևի սիֆոնից սուրճը թափվի ներքևի սիֆոնի մեջ
15. Սպասել 2-3 րոպե
16. Հանել վերևի սիֆոնը
17. Լցնել սուրճը գավաթների մեջ և մատուցել
| Սուրճի տեսակը | 100% Արաբիկա |
| Բովվածության աստիճանը | Միջին (Վիեննական) Ուժեղ (Ֆրանսիական) |
| Աղացվածության չափը | Միջին (Ֆիլտրվող Սուրճ) |
| Ջրի ջերմաստիճանը | Գրեթե եռման`+92÷96°C |
| Սուրճ / Ջուր հարաբերակցությունը | 4-6 գ սուրճ / 100մլ ջուր (1.5-2 ճաշի գդալ յուրաքանչյուր բաժակի համար) |
| Պատրաստման տևողությունը | 5 րոպե |
| Չափաբաժինը | 240 մլ |
| Կոֆեինի պարունակությունը 1 չափաբաժնում | 100-120 մգ |
| Սննդային արժեքը | 2-3 Կալորիա |
| Օրական չափաբաժինը | ոչ ավել քան 4 գավաթ |
| Մատուցման եղանակը | – ինչպես որ կա – կաթով կամ սերուցքով – քաղցրացուցիչներով, դեսերտներով |
Զ Գ ՈՒ Շ Ա Ց ՈՒ Մ
Բերված թվային մեծությունները միջինացված են և իրական ցուցանիշներից կարող են տարբերվել:
– Վակուումային Սուրճը մեծ տարածում և հարգանք է վայելել Վիկտորիան դարաշրջանում:
– Գաբետների չափազանց նուրբ կառուցվածքի պատճառով այս եղանաով սուրճը պատրաստվում էր Եվրոպայում միայն հատուկ առիթների ժամանակ և կարևոր հյուրերի համար:
– “Սուրճի 3-րդ Ալիքի” (Third Wave Coffee) ակտիվ տարածմանը զուգընթաց ներկայումս Գաբետները ամենաարագ տարածվող սրճեփներից են ողջ աշխարհում:
– Սուրճի ոլորտի էքսպերտների կարծիքով Վակուումային եղանակով պատրաստվող սուրճը պահպանում է սուրճի համային ամենանուրբ երանգները:
– Բացի “Վակուումային Սուրճ” և “Գաբետ” անվանումներից այս եղանակով պատրաստվող սուրճը կոչում են նաև “Սիֆոնային Սուրճ” (Siphon Coffee):
Վակուումային Սուրճի կամ, այլ կերպ ասած, Սիֆոնային Սուրճի ագրեգատով պատրաստված սուրճն ունի յուրահատուկ “նուրբ և փափուկ” համ և բարձր է գնահատվում իսկական սուրճի սիրահարների կողմից: Վակուումային Սուրճի պատրաստումը իսկական տեսարան է:
Վակուումային Սուրճի ագրեգատն իրենից ներկայացնում է իրար վրա կանգնած երկու սիֆոն` միացված խողովակով: Տակի տարայի մեջ կիսով չափ լցվում է ջուր, իսկ վերևինի մեջ` աղացած սուրճ: Այնուհետև սրճեփը դրվում է տաքացուցիչի վրա, որպես կանոն` սպիրտայրոցի: Ջրի տաքացմանը զուգընթաց ներքևի տարայի մեջ առկա օդը սկսում է տաքանալ և ընդարձակվել: Տաքացած օդի ճնշման տակ եռացող ջուրը միացնող խողովակի միջով բարձրանում է դեպի վերին տարա` թրմելով նրանում եղած սուրճը: Այնուհետև կրակն անջատվում է: Ներքևի տարայի օդը սառչում է և փոքրանում ծավալով, ինչը ստեղծում է բացասական ճնշում, կամ այսպես ասած, վակուում և վերևի տարայից սուրճը հոսում է դեպի ներքևի տարա` առանձնանալով սուրճի նստվածքից:
Սուրճի պատրասման այս եղանակի իրական հեղինակը ճշգրտորեն հայտնի չէ: Սակայն նմանատիպ սարքավորման առաջին պատենտը ստացել է Լյոեֆֆ ազգանունով մի գերմանացի Բեռլինում 1830-ականներին: Ֆրանսիացի Լուի Գաբեն կատարելագործեց այդ սարքավորումը` ստանալով պատենտ 1844 թվականին իր նախագծի համար: Այդ ժամանկներում անմիջապես հյուրերի աչքի առաջ հանդիսավոր կերպով պատրաստվող սուրճը մեծ ճանաչում ձեռք բերեց և անվանվեց նաև “Գաբետ”` ի պատիվ նրա ստեղծողի:
Վակուումային Սուրճի պատրաստման տարբեր նախագծեր կային Վիկտորյան դարաշրջանում` յուրաքանչյուրն իր առանձնահատկություններով: Սակայն դրանք բոլորն էլ ունեին մեկ ընդհանուր թերություն` դրանք բոլորն էլ պատրաստված էին սովորական ապակուց, քանզի ջերմակայուն ապակին դեռ այդ ժամանակ հայտնագործված չէր: Սուրճը պատրաստելիս և հարմարանքի կտորները լվանալիս հաճախ սրճեփը կոտրվում էր ինչը նրան դարձրեց ոչ կիրառական: Էլեկտրական ավտոմատ սրճեփների ի հայտ գալուց հետո այս սրճեփները գրեթե ամբողջությամբ դուրս եկան գործածությունից, թեև շարունակում են բարձր գնահատվել ոլորտի էքսպերտների կողմից` ստացվող սուրճի յուրահատուկ համային հատկանիշների համար:
1. Ջուրը լցնել ներքևի սիֆոնի մեջ
2. Այրել սպիրտայրոցը միջին ուժգնության կրակով
3. Տեղադրել կրակը ներքևի սիֆոնի տակ
4. Տեղադրել ֆիլտրը վերևի սիֆոնի մեջ
5. Ստուգել և համոզվել, որ ֆիլտրը ճիշտ է տեղադրված և “արանքներ” չկան
6. Ջրի եռալուն պես վերևի սիֆոնը տեղադրել ներքևի սիֆոնի վրա համապատասխան ձևով
7. Թուլացնել կրակի ուժգնությունը
8. Սպասել մինչև ջուրը ներքևի սիֆոնից բարձրանա դեպի վերևի սիֆոն
9. Ավելացնել աղացված սուրճը
10. Դանդաղ խառնել սուրճը 10 անգամ
11. Սպասել 1.5-2 րոպե
12. Կրկին դանդաղ խառնել սուրճը ևս 5 անգամ
13. Անջատել կրակը
14. Սպասել մինչև վերևի սիֆոնից սուրճը թափվի ներքևի սիֆոնի մեջ
15. Սպասել 2-3 րոպե
16. Հանել վերևի սիֆոնը
17. Լցնել սուրճը գավաթների մեջ և մատուցել
| Սուրճի տեսակը | 100% Արաբիկա |
| Բովվածության աստիճանը | Միջին (Վիեննական) Ուժեղ (Ֆրանսիական) |
| Աղացվածության չափը | Միջին (Ֆիլտրվող Սուրճ) |
| Ջրի ջերմաստիճանը | Գրեթե եռման`+92÷96°C |
| Սուրճ / Ջուր հարաբերակցությունը | 4-6 գ սուրճ / 100մլ ջուր (1.5-2 ճաշի գդալ յուրաքանչյուր բաժակի համար) |
| Պատրաստման տևողությունը | 5 րոպե |
| Չափաբաժինը | 240 մլ |
| Կոֆեինի պարունակությունը 1 չափաբաժնում | 100-120 մգ |
| Սննդային արժեքը | 2-3 Կալորիա |
| Օրական չափաբաժինը | ոչ ավել քան 4 գավաթ |
| Մատուցման եղանակը | – ինչպես որ կա – կաթով կամ սերուցքով – քաղցրացուցիչներով, դեսերտներով |
Զ Գ ՈՒ Շ Ա Ց ՈՒ Մ
Բերված թվային մեծությունները միջինացված են և իրական ցուցանիշներից կարող են տարբերվել:
– Վակուումային Սուրճը մեծ տարածում և հարգանք է վայելել Վիկտորիան դարաշրջանում:
– Գաբետների չափազանց նուրբ կառուցվածքի պատճառով այս եղանաով սուրճը պատրաստվում էր Եվրոպայում միայն հատուկ առիթների ժամանակ և կարևոր հյուրերի համար:
– “Սուրճի 3-րդ Ալիքի” (Third Wave Coffee) ակտիվ տարածմանը զուգընթաց ներկայումս Գաբետները ամենաարագ տարածվող սրճեփներից են ողջ աշխարհում:
– Սուրճի ոլորտի էքսպերտների կարծիքով Վակուումային եղանակով պատրաստվող սուրճը պահպանում է սուրճի համային ամենանուրբ երանգները:
– Բացի “Վակուումային Սուրճ” և “Գաբետ” անվանումներից այս եղանակով պատրաստվող սուրճը կոչում են նաև “Սիֆոնային Սուրճ” (Siphon Coffee):