ԷՍՊՐԵՍՍՈ
Իտալիան ափի մեջ
Էսպրեսսո: Այս հնչեղ և տպավորիչ անվանումով կոչում են թե´ պատրաստի ըմպելիքը, թե´ պատրաստման եղանակը և թե´ համապատասխան սրճեփը:
Իտալերենից տառացիորեն թարգմանաբար Էսպրեսսոն նշանակում է “Ճնշման Տակ”, որը հաճախ շփոթում են դրա հետ ոչ մի առնչություն չունեցող “Էքսպրեսս” բառի հետ:
Ինչպես սուրճի անունն է հուշում` Էսպրեսսոն պատրաստվում է մեծ ճնշման տակ գտնվող ջրի գոլորշու օգնությամբ: Թեև ապարատի կառուցվածքը բավականաչափ բարդ է, սակայն պատրաստման տեխնոլոգիան հիմնված է շատ պարզ սկզբունքի վրա: Մանր աղացած սուրճը խիստ սահմանված չափաբաժնով չափվում, լցվում է գդալ հիշեցնող հատուկ տարայի մեջ և հարթեցվում: Ապա սեղմված սուրճը տեղադրվում է Էսպրեսսոյի ապարատի մեջ համապատասխան դարակում և ամրացվում: Այնուհետև 9 Բար ճնշման տակ գտնվող գոլորշին, անցնելով աղացած սուրճի միջով, թրմում է այն` անջատելով դրանից մեծ քանակությամբ կոֆեին և համային նյութեր: Թրմման պրոցեսը տևում է ճիշտ 30 վայրկյան: Արդյունքում ստացվում է 30 մլ ըմպելիք, որը ծորալով հավաքվում է ապարատի տակի հատվածում տեղադրված փոքրիկ Էսպրեսսո բաժակի մեջ: Գոլորշու ճնշման շնորհիվ սուրճի վրա առաջանում է նաև շատ հայտնի ոսկեգույն փրփուրի շերտը:
Էսպրեսսո մեքենան մինչև իր վերջնական տեսքը և կառուցվածքը ստանալը իր ստեղծման պահից սկսած անցել է էվոլուցիոն երկար ճանապարհ:
Էսպրեսսոյի առաջին նախատիպը նախագծվել և պատենտավորվել է իտալացի ինժեներ Լուիջի Բեցցերայի կողմից 1901 թվականին և դրվել է արտադրության մեկ այլ իտալացու` արդյունաբերող Դեզիդերիո Պավոնիի կողմից 1903 թվականին: Այս սարքում առաջին անգամ օգտագործվեց գոլորշին որպես հիմնական աշխատանքային էլեմենտ: Սակայն այն զգալի տարբեր էր իր կառուցվածքով ներկայիս Էսպրեսսո մեքենաներից:
1947 թվականին Իտալիայի Միլան քաղաքում բարմեն-գյուտարար Ակիլլե Գաջիան նախագծեց կիսաավտոմատ սրճեփ, որում գոլորշու անհրաժեշտ ճնշումը ապահովվում էր հատուկ լծակի կամ այլ կերպ ասած` “Լեվերի” շնորհիվ:
1961 թվականին “Ֆաեմա” (Faema) Ընկերությունը լծակը փոխարինեց էլեկտրական պոմպով, ինչը հնարավորություն տվեց ապահովել ջրի գոլորշու ճնշման կայուն ցուցանիշ:
Ներկայումս կան տարատեսակ Էսպրեսսո մեքենաներ կիսաավտոմատից մինչև այսպես կոչված սուպերավտոմատ կառուցվածք ունեցողներ, որոնք կարող են ապահովել Էսպրեսսոյի պատրաստման ամբողջական ցիկլը սկզբից մինչև վերջ` սուրճն աղալուց սկսած: Կան նաև ձեռքով պատրաստվող Էսպրեսսոյի հրապուրիչ արտաքինով մամլիչներ:
Երբեմնի Եվրոպական բուրժուազիայի ներկայացուցիչների կողմից սիրված այս ըմպելիքը այսօր մեծ տարածում ունի ողջ աշխարհում և հատկապես պատրաստվում է սրճարաններում:
Էսպրեսսոն նաև հիմք է հանդիսանում մի շարք այլ սրճային ըմպելիքների համար, ինչպիսիք են, օրինակ, Կապուչինոն, Կաֆֆե Ամերիկանոն և Կաֆֆե Լատտեն:
1. Լցնել մանր աղացած սուրճը գդալ հիշեցնող հատուկ բռնակի մեջ
2. Հարթեցնել և սեղմել սուրճը (Էսպրեսսոյին հարուստ համ հաղորդելու համար)
3. Տեղադրել բռնակը ապարատի մեջ և ֆիքսել
4. Նախապես տաքացնել Էսպրեսսոյի գավաթը
5. Տեղադրել Էսպրեսսոյի գավաթը մեքենայի ներքևում
6. Միացնել Էսպրեսսո մեքենան
7. Սպասել 30 վայրկյան
8. Մատուցել պատրաստի Էսպրեսսոն
| Սուրճի տեսակը | 80% Արաբիկա, 20% Ռոբուստա |
| Բովվածության աստիճանը | Այրված (Իտալական) |
| Աղացվածության չափը | Մանր (Էսպրեսսո) |
| Ջրի ջերմաստիճանը | 9 Բար սեղմված գոլորշի`+96°C |
| Սուրճ / Ջուր հարաբերակցությունը | 30 գ սուրճ / 100մլ ջուր (1 ճաշի գդալ յուրաքանչյուր բաժակի համար) |
| Պատրաստման տևողությունը | 30 վայրկյան |
| Չափաբաժինը | 30 մլ |
| Կոֆեինի պարունակությունը 1 չափաբաժնում | 63 մգ |
| Սննդային արժեքը | 2-3 Կալորիա |
| Օրական չափաբաժինը | ոչ ավել քան 6 գավաթ |
| Մատուցման եղանակը | – մեկ բաժակ ջրով – կաթով կամ սերուցքով – թխվածքով, պաղպաղակով |
Զ Գ ՈՒ Շ Ա Ց ՈՒ Մ
Բերված թվային մեծությունները միջինացված են և իրական ցուցանիշներից կարող են տարբերվել:
– Էսպրեսսոն կարող է ունենալ մոտ 100 տարբեր համեր և հոտեր` կախված սուրճի տեսակից, աճեցման պայմաններից, մշակման եղանակից և պատրաստողի հմտություններից:
– 1 գավաթ Էսպրեսսոյի իդեալական ծավալը 30 մլ է: Հենց այդքան սուրճ պետք է ստացվի Էսպրեսսոն պատրաստելու համար անհրաժեշտ 30 վայրկյանի ընթացքում:
– Էսպրեսսոն անպայման մատուցվում է մեկ բաժակ ջրի հետ միասին: Ջուրն անհրաժեշտ է ըմպողի համային ռեցեպտորների մաքրման համար, որպեսզի Էսպրեսսոյի համային ողջ հատկությունները հնարավորինս լավ զգացվեն:
– Սրճային ըմպելիքների ճնշող մեծամասնությունը, ինչպիսիք են օրինակ Կապուչինոն, Անտոչինոն կամ Լատտեն, պատրաստվում են հենց Էսպրեսսոյի հիմքի վրա:
– Ամեն տարի աշխարհում անց են կացվում տարատեսակ միջոցառումներ, որտեղ Բարիստաները մրցում են իրենց Էսպրեսսո պատրաստելու հմտություններով:
Էսպրեսսո: Այս հնչեղ և տպավորիչ անվանումով կոչում են թե´ պատրաստի ըմպելիքը, թե´ պատրաստման եղանակը և թե´ համապատասխան սրճեփը:
Իտալերենից տառացիորեն թարգմանաբար Էսպրեսսոն նշանակում է “Ճնշման Տակ”, որը հաճախ շփոթում են դրա հետ ոչ մի առնչություն չունեցող “Էքսպրեսս” բառի հետ:
Ինչպես սուրճի անունն է հուշում` Էսպրեսսոն պատրաստվում է մեծ ճնշման տակ գտնվող ջրի գոլորշու օգնությամբ: Թեև ապարատի կառուցվածքը բավականաչափ բարդ է, սակայն պատրաստման տեխնոլոգիան հիմնված է շատ պարզ սկզբունքի վրա: Մանր աղացած սուրճը խիստ սահմանված չափաբաժնով չափվում, լցվում է գդալ հիշեցնող հատուկ տարայի մեջ և հարթեցվում: Ապա սեղմված սուրճը տեղադրվում է Էսպրեսսոյի ապարատի մեջ համապատասխան դարակում և ամրացվում: Այնուհետև 9 Բար ճնշման տակ գտնվող գոլորշին, անցնելով աղացած սուրճի միջով, թրմում է այն` անջատելով դրանից մեծ քանակությամբ կոֆեին և համային նյութեր: Թրմման պրոցեսը տևում է ճիշտ 30 վայրկյան: Արդյունքում ստացվում է 30 մլ ըմպելիք, որը ծորալով հավաքվում է ապարատի տակի հատվածում տեղադրված փոքրիկ Էսպրեսսո բաժակի մեջ: Գոլորշու ճնշման շնորհիվ սուրճի վրա առաջանում է նաև շատ հայտնի ոսկեգույն փրփուրի շերտը:
Էսպրեսսո մեքենան մինչև իր վերջնական տեսքը և կառուցվածքը ստանալը իր ստեղծման պահից սկսած անցել է էվոլուցիոն երկար ճանապարհ:
Էսպրեսսոյի առաջին նախատիպը նախագծվել և պատենտավորվել է իտալացի ինժեներ Լուիջի Բեցցերայի կողմից 1901 թվականին և դրվել է արտադրության մեկ այլ իտալացու` արդյունաբերող Դեզիդերիո Պավոնիի կողմից 1903 թվականին: Այս սարքում առաջին անգամ օգտագործվեց գոլորշին որպես հիմնական աշխատանքային էլեմենտ: Սակայն այն զգալի տարբեր էր իր կառուցվածքով ներկայիս Էսպրեսսո մեքենաներից:
1947 թվականին Իտալիայի Միլան քաղաքում բարմեն-գյուտարար Ակիլլե Գաջիան նախագծեց կիսաավտոմատ սրճեփ, որում գոլորշու անհրաժեշտ ճնշումը ապահովվում էր հատուկ լծակի կամ այլ կերպ ասած` “Լեվերի” շնորհիվ:
1961 թվականին “Ֆաեմա” (Faema) Ընկերությունը լծակը փոխարինեց էլեկտրական պոմպով, ինչը հնարավորություն տվեց ապահովել ջրի գոլորշու ճնշման կայուն ցուցանիշ:
Ներկայումս կան տարատեսակ Էսպրեսսո մեքենաներ կիսաավտոմատից մինչև այսպես կոչված սուպերավտոմատ կառուցվածք ունեցողներ, որոնք կարող են ապահովել Էսպրեսսոյի պատրաստման ամբողջական ցիկլը սկզբից մինչև վերջ` սուրճն աղալուց սկսած: Կան նաև ձեռքով պատրաստվող Էսպրեսսոյի հրապուրիչ արտաքինով մամլիչներ:
Երբեմնի Եվրոպական բուրժուազիայի ներկայացուցիչների կողմից սիրված այս ըմպելիքը այսօր մեծ տարածում ունի ողջ աշխարհում և հատկապես պատրաստվում է սրճարաններում:
Էսպրեսսոն նաև հիմք է հանդիսանում մի շարք այլ սրճային ըմպելիքների համար, ինչպիսիք են, օրինակ, Կապուչինոն, Կաֆֆե Ամերիկանոն և Կաֆֆե Լատտեն:
1. Լցնել մանր աղացած սուրճը գդալ հիշեցնող հատուկ բռնակի մեջ
2. Հարթեցնել և սեղմել սուրճը (Էսպրեսսոյին հարուստ համ հաղորդելու համար)
3. Տեղադրել բռնակը ապարատի մեջ և ֆիքսել
4. Նախապես տաքացնել Էսպրեսսոյի գավաթը
5. Տեղադրել Էսպրեսսոյի գավաթը մեքենայի ներքևում
6. Միացնել Էսպրեսսո մեքենան
7. Սպասել 30 վայրկյան
8. Մատուցել պատրաստի Էսպրեսսոն
| Սուրճի տեսակը | 80% Արաբիկա, 20% Ռոբուստա |
| Բովվածության աստիճանը | Այրված (Իտալական) |
| Աղացվածության չափը | Մանր (Էսպրեսսո) |
| Ջրի ջերմաստիճանը | 9 Բար սեղմված գոլորշի`+96°C |
| Սուրճ / Ջուր հարաբերակցությունը | 30 գ սուրճ / 100մլ ջուր (1 ճաշի գդալ յուրաքանչյուր բաժակի համար) |
| Պատրաստման տևողությունը | 30 վայրկյան |
| Չափաբաժինը | 30 մլ |
| Կոֆեինի պարունակությունը 1 չափաբաժնում | 63 մգ |
| Սննդային արժեքը | 2-3 Կալորիա |
| Օրական չափաբաժինը | ոչ ավել քան 6 գավաթ |
| Մատուցման եղանակը | – մեկ բաժակ ջրով – կաթով կամ սերուցքով – թխվածքով, պաղպաղակով |
Զ Գ ՈՒ Շ Ա Ց ՈՒ Մ
Բերված թվային մեծությունները միջինացված են և իրական ցուցանիշներից կարող են տարբերվել:
– Էսպրեսսոն կարող է ունենալ մոտ 100 տարբեր համեր և հոտեր` կախված սուրճի տեսակից, աճեցման պայմաններից, մշակման եղանակից և պատրաստողի հմտություններից:
– 1 գավաթ Էսպրեսսոյի իդեալական ծավալը 30 մլ է: Հենց այդքան սուրճ պետք է ստացվի Էսպրեսսոն պատրաստելու համար անհրաժեշտ 30 վայրկյանի ընթացքում:
– Էսպրեսսոն անպայման մատուցվում է մեկ բաժակ ջրի հետ միասին: Ջուրն անհրաժեշտ է ըմպողի համային ռեցեպտորների մաքրման համար, որպեսզի Էսպրեսսոյի համային ողջ հատկությունները հնարավորինս լավ զգացվեն:
– Սրճային ըմպելիքների ճնշող մեծամասնությունը, ինչպիսիք են օրինակ Կապուչինոն, Անտոչինոն կամ Լատտեն, պատրաստվում են հենց Էսպրեսսոյի հիմքի վրա:
– Ամեն տարի աշխարհում անց են կացվում տարատեսակ միջոցառումներ, որտեղ Բարիստաները մրցում են իրենց Էսպրեսսո պատրաստելու հմտություններով: